Na początek zacytujmy dwa ważne przepisy dotyczące bezpośrednio pierwszeństwa tramwajów na skrzyżowaniach, które następnie zilustrujemy i do których będziemy się odwoływać.
Ustawa o Ruchu Drogowym
Art. 25
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pojazdu szynowego, który ma pierwszeństwo w stosunku do innych pojazdów, bez względu na to, z której strony nadjeżdża.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w razie przecinania się kierunków ruchu poza skrzyżowaniem
Rozporządzenia w Sprawie Znaków i Sygnałów Drogowych
Art. 95
4. Kierujący pojazdem szynowym skręcający na skrzyżowaniu o ruchu kierowanym sygnałami świetlnymi może je opuścić, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 2-4, pod warunkiem ustąpienia pierwszeństwa uczestnikom ruchu poruszającym się na wprost. Przepisu nie stosuje się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym oznaczonym znakami C-12.
Zauważmy, że w Rozporządzeniu mowa tylko o ustąpieniu pierwszeństwa samochodom jadącym na zielonym świetle na wprost. Nie ma natomiast mowy o ustąpieniu samochodom skręcającym na zielonym świetle w prawo.
Pierwszeństwo pojazdów szynowych na skrzyżowaniach omówimy w następującej kolejności:
- skrzyżowania równorzędne
- skrzyżowania ze znakami pionowymi i poziomymi
- skrzyżowania z sygnalizacją świetlną
Tramwaj na skrzyżowaniu równorzędnym
Na skrzyżowaniu równorzędnym tramwaj (pojazd szynowy) ma bezwzględne pierwszeństwo przed innymi pojazdami. Mówi o tym Ustawa o Ruchu Drogowym, Art. 25 ust. 2. Gdyby na miejscu tramwajów były samochody, obowiązywałaby je reguła “prawej ręki”, ale tramwajów ona nie obowiązuje.
Na przedstawionym poniżej rysunku widać sytuację, w której tramwaj przejeżdża pierwszy. A co z samochodem jadącym obok, czy może pojechać w tak zwanym „cieniu” tramwaju, korzystając z tego, że przecież i tak samochody czekają, przepuszczając tramwaj? Oczywiście że nie! Pierwszeństwo ma wyłącznie tramwaj, a nie samochody jadące obok niego. Niestety, jest to jedno z najczęstszych wymuszeń pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu i również przyczyna kolizji oraz wypadków.
Na skrzyżowaniu równorzędnym, tramwaj skręcający w lewo ma pierwszeństwo przed samochodem nadjeżdżającym z przeciwka, skręcającym w prawo. Miałby pierwszeństwo również, gdyby samochód jechał prosto. Mówi o tym Art. 25 ust. 2 Ustawy o Ruchu Drogowym.
Tramwaj na skrzyżowaniu ze znakami
Tramwaj na drodze podporządkowanej ustępuje pierwszeństwa pojazdom jadącym drogą z pierwszeństwem przejazdu, zgodnie z ogólnymi zasadami dla pojazdów.
Pierwszeństwo łamane, tramwaj jest na drodze z pierwszeństwem przejazdu, a samochód na drodze podporządkowanej. Tramwaj jedzie pierwszy, zgodnie z ogólnymi zasadami dla pojazdów.
Pierwszeństwo łamane, z tym że tym razem samochód jest na drodze z pierwszeństwem a tramwaj na drodze podporządkowanej. Tramwaj ustępuje pierwszeństwa samochodowi, zgodnie z ogólnymi zasadami dla pojazdów.
Pierwszeństwem łamane. Zarówno tramwaj, jak i samochód podjeżdżają od strony drogi z pierwszeństwem. Sytuacja równorzędna, tramwaj i samochód znajdują się w tej samej hierarchii ważności i jadą na wprost. Kto pojedzie pierwszy? Skoro są w tej samej hierarchii ważności, to sytuacja sprowadza się do poziomu niżej, a mianowicie do pierwszeństwa na skrzyżowaniu równorzędnym, o którym pisaliśmy na początku. Tramwaj ma pierwszeństwo.
Tramwaj na skrzyżowaniu ze światłami
Na skrzyżowaniu ze światłami, tramwaj nie może wjechać za sygnalizator, na którym jest czerwone światło, zgodnie z ogólnymi zasadami dla pojazdów. Tak więc ustępuje pierwszeństwa pojazdom mającym zielone światło.
Skrzyżowanie ze światłami. Tramwaj skręcający z kierunku posiadającego pierwszeństwo przejazdu (mającego zielone światło) w lewo, ustępuje pierwszeństwa samochodowi jadącemu na wprost na zielonym świetle, zgodnie z ogólnymi zasadami dla pojazdów.
Skrzyżowanie ze światłami. Zarówno tramwaj, jak i samochód znajdują się na drodze w tej samej hierarchii ważności. Skoro są w tej samej hierarchii ważności, to sytuacja sprowadza się do poziomu niżej, a mianowicie do pierwszeństwa na skrzyżowaniu równorzędnym, o którym pisaliśmy na początku. Tramwaj skręcający w lewo ma pierwszeństwo przed samochodem jadącym z przeciwka, skręcającym w prawo. Wynika to z Art. 95. Ust. 4. Rozporządzenia w Sprawie Znaków i Sygnałów Drogowych. Ponieważ samochód nie jedzie na wprost, tylko skręca w prawo, tramwaj nie ma obowiązku ustąpienia mu pierwszeństwa przy zjeździe ze skrzyżowania.
