Włączanie się do ruchu to sytuacja, która w zasadzie rozpoczyna każdą naszą jazdę samochodem po drogach publicznych. Napotkamy też inne samochody, które będą chciały włączyć się do ruchu, w tym autobusy, dla których obowiązują trochę inne zasady. Kto i kiedy ma pierwszeństwo? Czym jest, a czym nie jest włączanie się do ruchu? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć poniżej.
Co na ten temat mówi ustawa?
Art. 17 – Ustawa o Ruchu Drogowym
1. Włączanie się do ruchu następuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu się niewynikającym z warunków lub przepisów ruchu drogowego oraz przy wjeżdżaniu:
na drogę z nieruchomości, z obiektu przydrożnego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebędącej drogą publiczną oraz ze strefy zamieszkania;
na drogę z pola lub na drogę twardą z drogi gruntowej;
na jezdnię z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdów powolnych;na jezdnię lub pobocze z drogi dla rowerów, z wyjątkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystów;
pojazdem szynowym – na drogę z zajezdni lub na jezdnię z pętli.
2. Kierujący pojazdem, włączając się do ruchu, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu.
Definicja włączania się do ruchu
Z powyższej definicji wynika, że włączaniem się do ruchu nie jest na przykład:
- startowanie na zielonym świetle lub po otworzeniu szlabanu (wynika z warunków ruchu)
- zjeżdżanie z bus-pasa (to nie jest pas dla pojazdów powolnych)
- wjeżdżanie na drogę główną z drogi podporządkowanej (droga podporządkowana jest przecież już włączona do ruchu)
Zilustrujmy zatem kilkoma przykładami to, co jest włączaniem się do ruchu:
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/wyjazd_z_parkingu.jpg)
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/droga_wewnetrzna.jpg)
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/teren_zamieszkaly.jpg)
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/droga_gruntowa.jpg)
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/wyjazd_chodnik.jpg)
Mając już świadomość, w jakich przypadkach podlegamy przepisom mówiącym o włączaniu się do ruchu, zobaczmy, co te przepisy tak naprawdę mówią.
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/wyjazd_z_pasa_powolnego.jpg)
Zachowanie kierowcy przy włączaniu się do ruchu
W zacytowanym wyżej Art.17 ust.2 powiedziane jest, że należy zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa innym pojazdom i uczestnikom ruchu. Czy to oznacza, że każdy kto jest już uczestnikiem ruchu, czyli porusza się po drodze na którą chcemy wjechać, ma pierwszeństwo przed nami? Odpowiedź brzmi: tak. Nawet, jeśli jest to motorower, rower, lub pojazd zaprzęgowy – każdemu pojazdowi należy ustąpić pierwszeństwa przy włączaniu się do ruchu.
Dodajmy, że zamiar włączenia się do ruchu musi być zawsze jednoznacznie sygnalizowany kierunkowskazem (lub w inny sposób, np. w przypadku rowerów).
Szczególny przypadek – autobus
Ustawa w szczególny sposób traktuje autobusy i trolejbusy włączające się do ruchu. Mówi o tym kolejny artykuł:
Art. 18 – Ustawa o Ruchu Drogowym
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do oznaczonego przystanku autobusowego (trolejbusowego) na obszarze zabudowanym, jest obowiązany zmniejszyć prędkość, a w razie potrzeby zatrzymać się, aby umożliwić kierującemu autobusem (trolejbusem) włączenie się do ruchu, jeżeli kierujący takim pojazdem sygnalizuje kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatoki na jezdnię.
2. Kierujący autobusem (trolejbusem), o którym mowa w ust. 1, może wjechać na sąsiedni pas ruchu lub na jezdnię dopiero po upewnieniu się, że nie spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Tak więc w przypadku autobusu, jeśli sytuacja ma miejsce w obszarze zabudowanym, ma on pierwszeństwo przed innymi pojazdami podczas włączania się do ruchu. Nieważne, czy jest to autobus komunikacji miejskiej, PKS lub prywatny – autobusy i trolejbusy ruszające z przystanku mają pierwszeństwo przy włączaniu się do ruchu. Oczywiście zamiar ten musi być odpowiednio wcześnie zasygnalizowany kierunkowskazem, tak jak u wszystkich pojazdów.
Przyjrzyjmy się poniższym obrazkom:
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/aut_ter_zabud.jpg)
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/autob_niezab_wyjazd.jpg)
Na pierwszym obrazku autobus ma pierwszeństwo przed jadącymi z tyłu samochodami, co uwidacznia zielona strzałka przed autobusem i czerwona strzałka przed samochodami, a na drugim nie. Różnica jest taka, że pierwsza sytuacja występuje na obszarze zabudowanym, o czym świadczy widoczny na obrazku znak D-42 „Początek odcinka drogi przebiegającego przez obszar zabudowany” Natomiast na drugim obrazku miejsce wyjazdu z zatoki leży poza obszarem zabudowanym. Zostało to dodatkowo podkreślone poprzez umieszczenie w widocznym miejscu znaku D-43 „Koniec odcinka drogi przebiegającego przez obszar zabudowany”
Zauważmy, że w obu przypadkach autobus ma włączony kierunkowskaz – oznacza to, że chce włączyć się do ruchu – co jest warunkiem zastosowania przepisów o włączaniu się do ruchu.
Jak jednak w większości sytuacji, tutaj również przepisy nie zastąpią zdrowego rozsądku kierowców. Dlatego w ustępie 2 jest powiedziane, że kierowca autobusu nie może wymuszać pierwszeństwa bez względu na sytuację, tylko musi się upewnić, czy rzeczywiście, zgodnie z przepisami, samochód jadący z tyłu go przepuszcza i czy nie ma innego zagrożenia przy włączaniu się do ruchu.
Wyobraźmy sobie na przykład sytuację, kiedy w celu ustąpienia pierwszeństwa autobusowi ruszającemu z przystanku, samochód nadjeżdżający z tyłu gwałtownie hamuje , powodując tym kolizję z innymi samochodami jadącymi za nim. Kierowca samochodu osobowego może też zdać sobie sprawę, że jedzie ze zbyt dużą prędkością , aby wyhamować przez autobusem. Czy kierowca autobusu o tym wie? Niekoniecznie. Dlatego przed wyjazdem z zatoki musi upewnić się, że sytuacja na drodze pozwala mu na bezpieczne włączenie się do ruchu.
W praktyce, na jezdniach wielopasowych, kierujący widząc stojący na przystanku autobus, najczęściej zmienia pas na sąsiedni, żeby umożliwić autobusowi włączenie się do ruchu. Unika w ten sposób zmniejszania prędkości i zatrzymywania się.
Pamiętajmy, że zmniejszenie prędkości i zatrzymanie się jest obowiązkiem kierujących, a nie tylko objawem kultury komunikacyjnej. Bezpieczna realizacja wymagań tego przepisu wymaga współdziałania kierującego autobusem i innych kierujących.
Jeszcze bardziej szczególny przypadek – autobus szkolny
Nieco odmiennie sformułowane są przepisy dotyczące autobusu szkolnego:
Art. 18a – Ustawa o Ruchu Drogowym
1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do miejsca postoju autobusu szkolnego, jest obowiązany:
1. zatrzymać się, o ile kierujący tym autobusem podał sygnał zatrzymania;
2. zmniejszyć prędkość, a w razie potrzeby zatrzymać się, aby umożliwić kierującemu tym autobusem wjazd na jezdnię lub sąsiedni
pas ruchu, o ile sygnalizuje on zamiar wykonania takiego manewru.
2. Kierujący autobusem szkolnym w sytuacji, o której mowa w ust. 1, może wjechać na sąsiedni pas ruchu lub jezdnię dopiero po upewnieniu się, że nie spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/art-18-a.jpg)
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/autobus_szkolny.gif)
Art 57 definiuje autobus szkolny jako autobus przeznaczony do przewozu zorganizowanych grup dzieci i młodzieży do lat 18, na przykład do szkoły. Musi być oznaczony z przodu i z tyłu kwadratowym tablicami barwy żółtej z symbolem dzieci barwy czarnej.
![](https://duet.mstat.waw.pl/wp-content/uploads/autobus_szkolny2.jpg)
W świetle Art 18a , autobus szkolny ma pierwszeństwo przy włączaniu się do ruchu nie tylko na obszarze zabudowanym, ale również na obszarze niezabudowanym – czyli zawsze. Jest to więc dodatkowy przywilej, o którym muszą pamiętać kierowcy
Zauważmy też, że kierowca autobusu szkolnego jest niejako uprawniony do kierowania ruchem w określonej sytuacji, czyli podczas postoju, kiedy z autobusu wysiadają dzieci. Więcej na temat zachowania wobec autobusów, w tym autobusów szkolnych, przeczytasz w artykule Przepisy dotyczące autobusu.