Pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach równorzędnych
Skrzyżowanie równorzędne to takie skrzyżowanie, na którym nie występują znaki drogowe określające pierwszeństwo przejazdu ani ruch kierowany.
Na skrzyżowaniu równorzędnym pierwszeństwo przejazdu ma zawsze pojazd uprzywilejowany, następnie pojazd szynowy, a potem pozostałe pojazdy. W sytuacji przedstawionej poniżej pierwsza przejedzie straż pożarna, następnie tramwaj, a na końcu autobus.
Jeżeli do skrzyżowania równorzędnego drogami poprzecznymi zbliżają się pojazdy, to bez względu na kierunek dalszej jazdy, pierwszeństwo ma pojazd nadjeżdżający z prawej strony. Na poniższym rysunku pierwszeństwo ma czerwony mikrobus skręcający w lewo. Gdyby jechał prosto lub skręcał w prawo, również miałby pierwszeństwo.
Pierwszeństwo ma pojazd z prawej strony bez względu na kształt skrzyżowania. Na poniższym skrzyżowaniu w kształcie litery T obowiązują te same zasady pierwszeństwa przejazdu co na poprzednim skrzyżowaniu.
Jeżeli do skrzyżowania równorzędnego zbliżają się pojazdy z przeciwnych stron, to pojazd jadący na wprost i pojazd skręcający w prawo mają pierwszeństwo przed pojazdem nadjeżdżającym z przeciwka skręcającym w lewo.
Jeżeli do skrzyżowania równorzędnego z czterech stron zbliżają się pojazdy, to wtedy tylko uprzejmość kierowców może rozstrzygnąć, kto ma jechać pierwszy. W takiej sytuacji jeden z kierujących powinien wyraźnie wskazać gestem lub światłami innemu kierującemu, że ustąpi mu pierwszeństwa przejazdu. Jednakże należy pamiętać, że w świetle prawa opartego na Kodeksie Drogowym, nie istnieje tak zwane “porozumienie domniemane“, czyli również nie istnieje pierwszeństwo na podstawie porozumienia kierowców. Z logicznego punktu widzenia jest to więc sytuacja patowa.
Jeżeli do skrzyżowania równorzędnego dojeżdżają trzy pojazdy, to powstaje problem, jeżeli pojazd, który ma wolną prawą stronę, skręca w lewo. W takiej sytuacji pojazd ten powinien wjechać na środek skrzyżowania i tam czekać aż przejedzie pojazd jadący z przeciwnej strony .Wjechanie na środek umożliwi przejazd pojazdowi będącemu po lewej stronie. Więc zgodnie z przepisami, samochód dostawczy na rysunku poniżej powinien dojechać do czerwonej linii i zatrzymać się.
Uważni czytelnicy już widzą problem, że ścisłe zastosowanie się do przepisów może w niektórych sytuacjach spowodować zablokowanie skrzyżowania. Na przykład na poniższym rysunku, przedstawiającym skrzyżowanie o małym obszarze, rozmiar samochodu dostawczego jest zbyt duży w stosunku do obszaru skrzyżowania, aby wjechać do środka. Pojazd, który powinien go objechać z tyłu (Volkswagen garbus) przecież się nie zmieści. Sytuacja będzie wyglądała w ten sposób.
Przedstawiony przypadek to codzienność w ruchu drogowym. A co w tej kwestii mówią przepisy? Ma tutaj zastosowanie przede wszystkim Art 25 ust. 1
Ustawa Prawo o Ruchu Drogowym
Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo.
Ilustrują to dodatkowo poniższe rysunki:
Ustępujemy pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, niezależnie od jego dalszego kierunku jazdy
Ustępujemy pierwszeństwa pojazdowi jadącemu na wprost z przeciwka, gdy skręcamy w lewo
Jedno z pytań egzaminacyjnych jak najbardziej potwierdza tę zasadę.
Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1:
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 3
B. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2
C. przejeżdża ostatni
Poprawną odpowiedzią na to pytanie jest A.
Pamiętajmy jednak, że żaden przepis nie zastąpi zdrowego rozsądku, kultury osobistej oraz savoir vivre ruchu drogowego. Dlatego niejednokrotnie rozsądniej jest zrezygnować z pierwszeństwa w określonej sytuacji, niż za wszelką cenę z niego korzystać. Działania bezmyślne i pozbawione umiejętności przewidywania sytuacji w ruchu drogowym są często przyczyną kolizji a nawet wypadków.
To naprawdę ciekawy przypadek i dla własnego bezpieczeństwa warto się zastanowić jak w praktyce postąpić w takiej sytuacji.
Poniżej przedstawiamy podobną sytuację. Pojazd skręcający w lewo powinien wjechać na środek skrzyżowania, mogłoby to jednak zablokować skrzyżowanie, ponieważ zbliża się długi pojazd (autobus). W tej sytuacji kierujący pojazdem jadącym na wprost (niebieskim Trabantem) powinien zrezygnować z pierwszeństwa przejazdu i nie wjeżdżać na skrzyżowanie (zatrzymać się przed skrzyżowaniem)
Pojazdy szynowe i przejeżdżanie “w cieniu”
Na skrzyżowaniu równorzędnym pojazdy szynowe mają pierwszeństwo przed pojazdami kołowymi niezależnie od tego, z której strony wjeżdżają na skrzyżowanie. Niekiedy praktykowane jest wśród kierowców tak zwane „przejeżdżanie w cieniu“. Na przykład zastanówmy się, czy na poniższym rysunku żółty samochód nauki jazdy mógłby w tej sytuacji przejechać prosto razem z tramwajem, skoro i tak tramwaj ma pierwszeństwo i blokuje całe skrzyżowanie? Taka sytuacja wydaje się bezpieczna, ale jest niezgodna z przepisami ruchu drogowego. Zgodnie z przepisami należy poczekać, aż będzie wolna prawa strona, czyli w poniższym przykładzie, samochód nauki jazdy przepuszcza furgonetkę.
Rondo
Skrzyżowanie o ruchu okrężnym (potocznie nazywane rondem) oznaczone tylko znakiem C-12 jest skrzyżowaniem równorzędnym, na którym obowiązują takie same zasady pierwszeństwa, jak na zwykłym skrzyżowaniu, a więc pojazd szynowy ma na nim pierwszeństwo przed pojazdami kołowymi. Między pojazdami równorzędnymi obowiązuje zasada ustąpienia pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z prawej strony.
Większość rond w Polsce jest oznakowana znakiem A-7 “ustąp pierwszeństwa” wystepującym razem ze znakiem C-12, co oznacza, że dane rondo nie jest skrzyżowaniem równorzędnym. Ronda bez znaku A-7, będące skrzyżowaniami równorzędnymi, wystepują tylko na drogach, gdzie natężenie ruchu jest niewielkie.
Poniżej przedstawiamy kilka przykładowych pytań testowych (pochodzących z banku pytań egzaminu państwowego na prawo jazdy sprzez 2013 roku) związanych z tematyką pierwszeństwa na skrzyżowaniach równorzędnych.
Przed udzieleniem odpowiedzi dokładnie analizujemy sytuację przedstawioną na rysunku: jakiego typu jest to skrzyżowanie (np. tylko znak C-12), kto w takiej sytuacji ma pierwszeństwo (pojazdy szynowe oraz z prawej strony). Bardzo wnikliwie czytamy pytanie i dopiero wtedy udzielamy odpowiedzi ,pamiętając, że prawidłowa odpowiedź, może być jedna, dwie lub trzy. Więcej na temat aktualnych pytań egzaminacyjnych na prawo jazdy tutaj .
Pytanie 207 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1:
A. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi 2
B. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi 3
C. ma pierwszeństwo przed pojazdem 4
Pokaż odpowiedź
Pytanie 205 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1 ustępuje pierwszeństwa pojazdowi:
A. 2
B. 3
C. 4
Pytanie 206 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1:
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2
B. przejeżdża ostatni
C. ma pierwszeństwo przed pojazdem 3
Pytanie 183 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1 ma pierwszeństwo przed pojazdem:
A. 2
B. 3
C. uprzywilejowanym 4
Pytanie 203 W tej sytuacji kierujący pojazdem 1:
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2 Nie
B. ma pierwszeństwo przed pojazdem 3 Nie
C. przejeżdża ostatni
Pytanie 204 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1:
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2
B. ma pierwszeństwo przed pojazdem 3
C. przejeżdża ostatni
Pytanie 190 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1: Pytanie 190 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1:
A. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi
B. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi
C. przejeżdża pierwszy
212 W tej sytuacji kierujący pojazdem 1 ustępuje pierwszeństwa pojazdowi:
A. 2
B. 3
C. 4
208 W tej sytuacji kierujący pojazdem 1 znajdującym się na drodze gruntowej:
A. ma pierwszeństwo przed pojazdem 2
B. ma pierwszeństwo przed pojazdem 3
C. przejeżdża ostatni
Pytanie 202 Na tym skrzyżowaniu kierujący pojazdem 1:
A. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi 2
B. ustępuje pierwszeństwa pojazdowi 3
C. przejeżdża pierwszy